سقوط آیدل؛ وقتی رؤیای ربات انسان نمای روسیه روی صحنه فرو ریخت

روسیه در جریان رویدادی پرزرق وبرق در مسکو از جدیدترین ربات انسان نمای خود با نام آیدل (AIdol) رونمایی کرد؛ اما نمایش باشکوه، تنها چند ثانیه دوام آورد. ربات تازه نفس روس ها پس از چند قدم لرزان، در مقابل چشمان صدها تماشاگر با صورت روی زمین سقوط کرد؛ حادثه ای که در شبکه های اجتماعی به یکی از خجالت آورترین لحظات تاریخ فناوری روسیه تبدیل شد.

رونمایی پرهیاهو و سقوط پر سر و صدا

ویدیوهای منتشرشده از این رویداد، ربات آیدل را در حالی نشان می دهند که به صورت نامطمئن روی صحنه گام برمی دارد. اما هنوز چند قدم برنداشته، تعادلش را از دست می دهد و در میان پخش موسیقی نمادین فیلم «راکی»، مانند یک بوکسور ناک اوت شده، نقش زمین می شود. برگزارکنندگان، در اقدامی شتاب زده، با پرده ای سیاه تلاش کردند ربات را از نگاه حضار پنهان کنند.
لحظه ای که قرار بود نقطه ی اوج فناوری روسیه باشد، به ویدیوهای طنزآمیزی تبدیل شد که در پلتفرم هایی مانند ایکس (توییتر سابق) و تیک تاک دست به دست می شوند.

آیا این سقوط واقعی بود یا نمایشی حساب شده؟

بلافاصله پس از انتشار تصاویر، گمانه زنی ها آغاز شد. برخی از رسانه های غربی مانند Kotaku احتمال دادند که کل ماجرا ممکن است نوعی نمایش طنزآمیز یا حتی «پرفورمنس هنری» باشد تا وسواس جهانی نسبت به ربات های انسان نما را به سخره بگیرد.
اما بررسی های انجام شده توسط Moscow City News و عکس های منتشرشده از نسخه ی بدون اندام ربات که پس از رویداد برای عکس برداری کنار بازدیدکنندگان قرار داشت، نشان می دهد که ماجرا چندان هم ساختگی نبوده است. به نظر می رسد آیدل واقعاً دچار نقص فنی شده و سقوطش نتیجه ی ناپایداری در سیستم تعادل یا محرک های حرکتی بوده است.

تماشا کنید 

آیدل؛ نماد جاه طلبی و واقعیت تلخ فناوری روسیه

آیدل در نگاه نخست، قرار بود پاسخی روسی به ربات های انسان نمای چینی و آمریکایی باشد. طراحی دوپا، مفاصل منعطف و چهره ای با خطوط انسانی، همه از تلاش برای ورود به رقابت جهانی حکایت داشت.
اما سقوط نمادین آن روی صحنه، بار دیگر فاصله ی عمیق روسیه با قدرت های پیشتاز در حوزه ی رباتیک انسان نما را آشکار کرد. در حالی که شرکت هایی مانند Unitree و Fourier Intelligence در چین و Boston Dynamics در آمریکا به مرحله ی نمایش حرکات پیچیده و چهره های شبه واقعی رسیده اند، آیدل هنوز در گام های ابتدایی دچار بحران پایداری است.

مقایسه با دستاوردهای چین و غرب

در ماه های اخیر، چین با معرفی ربات هایی چون Unitree H2 و Xiaomi CyberOne، نگاه جهانی را به سمت شرق جلب کرده است. این ربات ها قادر به انجام حرکات نرم، حالت های چهره طبیعی و تعامل احساسی با انسان هستند؛ تا حدی که برخی ویدیوها به قدری واقعی اند که بینندگان تصور می کنند انسانی درون لباس ربات قرار گرفته است.

در مقابل، پروژه های روسی در این زمینه به ندرت به مرحله ی عملکرد پایدار می رسند. بیشتر نمونه ها در حد نمایش های محدود باقی مانده اند و از نظر سخت افزار، سنسورها و الگوریتم های یادگیری حرکتی، سال ها از رقبای خود عقب اند.

واکنش رسانه ها و کاربران؛ از شوک تا شوخی

سقوط آیدل نه تنها به سوژه ی اصلی شبکه های اجتماعی تبدیل شد، بلکه موجی از طنز و انتقاد را نیز به راه انداخت. یکی از کاربران با نگاهی طعنه آمیز نوشت:

«این ربات از هر نظر یک روسی واقعی است؛ قوی، پرادعا و زمین خورده!»

نشریه ی مستقل روسی استرا (Astra) نیز در گزارشی کنایه آمیز نوشت که شاید این سقوط، استعاره ای از وضعیت فعلی صنعت فناوری روسیه باشد؛ صنعتی که در سال های اخیر تحت فشار تحریم ها، با کمبود تجهیزات پیشرفته و سرمایه گذاری خارجی مواجه شده است.

پشت پرده ی فنی سقوط آیدل

اگر فرض کنیم حادثه واقعی بوده، دلایل فنی متعددی می تواند عامل سقوط باشد. بسیاری از ربات های دوپا برای حفظ تعادل، از ترکیبی از ژیروسکوپ ها، شتاب سنج ها و الگوریتم های پیش بینی حرکت استفاده می کنند. کوچک ترین تأخیر در پاسخ دهی موتورهای سروو یا خطای نرم افزاری در هماهنگی پاها می تواند به از دست رفتن تعادل منجر شود.
این مشکل حتی در پیشرفته ترین ربات ها نیز گاه رخ می دهد، اما تفاوت اصلی در نحوه ی بازیابی تعادل است؛ قابلیتی که آیدل هنوز از آن بی بهره است.

آینده ی مبهم ربات های روسی

با وجود تمام انتقادها، نباید فراموش کرد که توسعه ی ربات های انسان نما فرایندی دشوار و پرهزینه است. حتی غول هایی مانند تسلا و هیوندای نیز سال ها زمان صرف کرده اند تا ربات هایشان بتوانند چند دقیقه بدون خطا حرکت کنند.
شاید سقوط آیدل آغاز مسیری طولانی برای تیم سازنده اش باشد؛ مسیری که اگر با پشتکار و همکاری بین المللی ادامه یابد، بتواند در آینده نتایج بهتری رقم بزند. اما فعلاً، این حادثه بیش از آنکه نماد پیشرفت باشد، به نماد ناکامی پرادعا در صنعت رباتیک روسیه بدل شده است.

رویداد مسکو نشان داد که در دنیای هوش مصنوعی و رباتیک، ادعا کافی نیست. در حالی که کشورهای پیشرو با سرعتی خیره کننده در حال حرکت به سمت ربات های واقعی تر و هوشمندترند، روسیه هنوز درگیر چالش های ابتدایی تعادل و پایداری است.
آیدل شاید روزی به عنوان یک نقطه ی شروع یاد شود، اما فعلاً در حافظه ی جهانیان به عنوان رباتی که در اولین قدم، به زمین افتاد باقی خواهد ماند.