
طالبان در تازه ترین اقدام خود برای کنترل اطلاعات، دسترسی به شبکه های اجتماعی در افغانستان را محدود و فیلتر کردند. گزارش های میدانی از چندین ولایت این کشور نشان می دهند که دسترسی کاربران به پلتفرم های محبوب همچون اینستاگرام، فیسبوک، تیک تاک و ایکس به شدت کاهش یافته و بسیاری از شهروندان به طور کامل از آن ها محروم شده اند.
گزارش های میدانی از اختلال گسترده
بر اساس گزارش های خبرگزاری RASC، ساکنان کابل، بلخ، فاریاب، کندز و بغلان از شب گذشته با اختلالات گسترده در دسترسی به شبکه های اجتماعی مواجه شده اند. بخش بزرگی از کاربران، امکان ورود به پلتفرم های دیجیتال را از دست داده اند و پیام رسان ها نیز عملاً بلااستفاده شده اند.
نت بلاکس نیز تأیید کرده است که دسترسی به شبکه های اجتماعی پرطرفدار جهانی در افغانستان قطع شده و این اختلال ادامه دارد. این اقدام باعث اختلال شدید در زندگی روزمره دیجیتال میلیون ها شهروند شده است.
پیش زمینه فیلترینگ و محدودسازی اینترنت
یک روز پیش از قطع کامل، کاربران افغانستان از اختلال گسترده در اینستاگرام گزارش داده بودند. فیسبوک، تیک تاک و ایکس نیز بخش جدایی ناپذیر زندگی دیجیتال مردم این کشور محسوب می شوند.
بر اساس منابع موثق در وزارت مخابرات طالبان، این گروه طرح جامعی برای فیلتر و مسدودسازی کامل شبکه های اجتماعی در سراسر کشور آماده کرده است. این اقدام، نشان دهنده تمایل طالبان به ایجاد انزوای دیجیتالی و کنترل جریان اطلاعات است.
جلسه کابینه و برنامه اجرایی فیلترینگ
منبع آگاه اعلام کرده که طرح فیلترینگ شبکه های اجتماعی در جلسه کابینه طالبان تصویب شده و تیم های فنی مأمور آماده سازی چارچوب اجرایی آن هستند. این اقدام، بخشی از راهبرد گسترده طالبان برای کنترل محتوای دیجیتال و بازنویسی روایت افغانستان محسوب می شود.
پیش تر نیز، طالبان اینترنت کشور را برای نزدیک به 48 ساعت قطع کرده بود. این اقدامات با واکنش منفی خبرنگاران، فعالان مدنی و سازمان های بین المللی مدافع آزادی بیان مواجه شد.
پیامدهای اجتماعی و فرهنگی
فیلترینگ شبکه های اجتماعی در افغانستان پیامدهای گسترده ای دارد:
انزوای دیجیتالی مردم: کاهش دسترسی به اطلاعات، اخبار و آموزش آنلاین.
اختلال در کسب وکارهای آنلاین: بسیاری از کسب وکارهای کوچک و متوسط که بر پلتفرم های اجتماعی تکیه دارند، با خسارت مواجه می شوند.
محدودیت آزادی بیان: خبرنگاران و فعالان مدنی با محدودیت شدید در انتشار اخبار و تحلیل های مستقل روبه رو می شوند.
آسیب به نسل جوان: دانش آموزان و دانشجویان از منابع آموزشی آنلاین محروم خواهند شد.
تحلیل کارشناسان درباره راهبرد طالبان
کارشناسان معتقدند که این اقدامات بخشی از سیاست های کلان طالبان برای کنترل کامل اطلاعات است. با اجرای کامل فیلترینگ:
مردم افغانستان به جامعه ای منزوی از نظر دیجیتالی تبدیل خواهند شد.
جریان آزاد اطلاعات محدود شده و روایت رسمی طالبان جایگزین می شود.
تعاملات بین المللی و دسترسی به منابع جهانی دشوار خواهد شد.
این تحلیل ها نشان می دهند که هدف طالبان صرفاً محدود کردن شبکه های اجتماعی نیست، بلکه کنترل کامل فضای اطلاعاتی و رسانه ای کشور است.
واکنش جامعه بین المللی
سازمان های بین المللی مدافع آزادی بیان و فعالان حقوق دیجیتال، اقدامات طالبان را نقض حقوق بشر و آزادی اطلاع رسانی دانسته اند. هشدار داده شده که ادامه فیلترینگ می تواند به افزایش شکاف دیجیتال و عقب ماندگی اجتماعی و اقتصادی افغانستان منجر شود.
فیلترینگ شبکه های اجتماعی در افغانستان نشان می دهد که طالبان قصد دارد کنترل کامل فضای دیجیتال و اطلاعاتی کشور را در دست گیرد. قطع دسترسی کاربران به پلتفرم های محبوب، پیامدهای اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی گسترده ای دارد.
اگر این سیاست ادامه یابد، افغانستان به جامعه ای منزوی و محدود از نظر دیجیتال تبدیل خواهد شد و نسل جوان و کسب وکارهای آنلاین بیشترین آسیب را خواهند دید.
ثبت یک نظر