سگ ها و گرگ ها: رمز ژنتیکی که شخصیت و ویژگی های نژادهای سگ را شکل داده است

ارتباط ژنتیکی پنهان سگ ها و گرگ ها

شاید سگ و گرگ تفاوت های آشکاری داشته باشند، اما تحقیقات جدید نشان می دهد که هنوز ردی از ژنوم گرگ ها در سگ های امروزی وجود دارد و این بخش ژنتیکی در شکل گیری شخصیت و ویژگی های فیزیکی بسیاری از نژادها نقش دارد. برخلاف تصور رایج که تفاوت های سگ و گرگ ناشی از جدایی هزاران ساله است، یافته ها نشان می دهد که آمیزش های مجدد میان این دو گونه در چند هزار سال اخیر، سهم مهمی در ترکیب ژنتیکی سگ های مدرن داشته است.

لوگان کیسلر، پژوهشگر موزه ملی تاریخ طبیعی اسمیتسونیان، تأکید می کند: «سگ ها دوست همیشگی انسان هستند، اما ظاهراً گرگ ها نقش مهم و غیرقابل چشم پوشی در شکل گیری شخصیت آنها داشته اند.» بخش گرگی سگ ها اغلب شامل ژن های مرتبط با گیرنده های بویایی است که توانایی آنها برای تطبیق با محیط های متفاوت را افزایش داده است.

بررسی گسترده ژنوم سگ ها و گرگ ها

گرگ ها و سگ ها بیش از 20 هزار سال پیش از یکدیگر جدا شدند، اما جریان ژنی میان این دو گونه ادامه یافته است. پژوهشگران برای مطالعه این ارتباط، ژنوم حدود 2٬700 سگ و گرگ را بررسی کردند که شامل حیوانات باستانی دوره پلیستوسن تا سگ های خانگی امروزی بود. از میان این مجموعه، 146 نمونه گرگ و سگ باستانی، نزدیک به 1٬900 سگ مدرن و حدود 300 سگ روستایی مورد تحلیل قرار گرفتند.

نتایج بررسی ها نشان داد که دست کم 264 نژاد مدرن سگ، بخش هایی از ژنوم گرگ را از آمیزشی به ارث برده اند که حدود 2٬600 سال پیش، یعنی نزدیک به 900 نسل بعد از اهلی شدن اولیه، رخ داده است. برخی نژادها تا 40 درصد ژنوم گرگ را در خود دارند، هرچند در اکثر سگ ها این میزان بین صفر تا پنج درصد است.

آدری لین، زیست شناس تکاملی موزه تاریخ طبیعی آمریکا، معتقد است این یافته نقطه عطفی در درک منشأ ژنتیکی سگ ها است: «پیش تر تصور می کردیم سگ ها برای حفظ هویت خود نباید هیچ ردپایی از گرگ داشته باشند، اما بررسی دقیق نشان می دهد که ژنوم سگ ها می تواند تا سطحی ناشناخته، دی ان ای گرگ را تحمل کند و همچنان به عنوان سگ باقی بماند.»

توزیع نژادهای گرگی در میان سگ ها

ارتباط ژنتیکی با گرگ در تمامی سگ ها یکنواخت نیست. نژادهایی مانند سگ گرگ چکسلواکی و سگ گرگ سارلوس، که در قرن بیستم با تلاقی عمدی سگ و گرگ ایجاد شده اند، بیشترین سهم ژن گرگ را دارند. همچنین، نژادهای کاری و بزرگ جثه، از جمله سگ های سورتمه کش قطبی، سگ های شکاری و سگ های نگهبان آسیای غربی و مرکزی مانند چوپان آناتولی، نسبت به سایر نژادها ژن های گرگی بیشتری دارند. جالب است بدانید که حتی نژادهای کوچک مانند چی واوا نیز بخش اندکی از ژنوم خود را به گرگ ها مدیون هستند؛ حدود 0٫2 درصد ژنوم این نژاد به گرگ ها بازمی گردد.

تأثیر ژنتیک گرگی بر رفتار و ویژگی ها

تحقیقات نشان می دهد که بخش های گرگی ژنوم سگ ها، به ویژه ژن های مرتبط با گیرنده های بویایی، احتمالاً در سازگاری آنها با محیط های طبیعی و دشوار نقش داشته اند. برخی ویژگی های رفتاری که در توصیف نژادها به کار می رود نیز با میزان ژن گرگ هم راستا است. نژادهایی که تبار گرگ کمتری دارند، معمولاً صفاتی مانند دوستانه، آموزش پذیر و سرزنده دارند، در حالی که نژادهای گرگی تر، صفاتی مانند بی اعتمادی به غریبه ها، استقلال و وقار را بیشتر نشان می دهند. با این حال هنوز مشخص نیست که این تفاوت ها به طور مستقیم ناشی از ژن های گرگ است یا عوامل دیگری نیز دخیل هستند.

اهمیت یافته ها برای تکامل و اهلی سازی

این پژوهش نشان می دهد که اهلی سازی سگ ها در طول تاریخ تنها یک فرآیند یک باره نبوده است و بارها در مناطق مختلف جهان به طور مستقل انجام شده است. آمیزش های مجدد با گرگ ها به سگ ها کمک کرده است تا ویژگی های مهم رفتاری و فیزیکی خود را حفظ کنند و با محیط های مختلف سازگار شوند. مطالعه منتشر شده در مجله PNAS، چشم انداز جدیدی از تاریخچه ژنتیکی سگ ها ارائه می دهد و نشان می دهد که گرگ ها نه تنها پیش نیاز اهلی سازی بودند، بلکه برای شکل گیری شخصیت و توانایی های حیاتی سگ ها همچنان نقش دارند.