افغانستان در خاموشی مطلق؛ روز دوم بدون اینترنت، تماس و پیامک

در دومین روز قطع کامل ارتباطات در افغانستان، وضعیت کشور بیش از پیش نگران کننده به نظر می رسد. از دوشنبه هفتم مهرماه، طبق نمودارهای نت بلاکس و گزارش های کاربران، هیچ کس در افغانستان توییتی منتشر نکرده، استوری نگذاشته و پیام کوتاه یا تماس تلفنی موفقی برقرار نشده است. این خاموشی مطلق، نقطه اوج روندی است که از چند هفته پیش با قطع تدریجی اینترنت در ولایات مختلف آغاز شد و اکنون کل کشور را فرا گرفته است.

قطع اینترنت؛ از فیبر نوری تا شبکه های موبایل

ابتدا گفته می شد قطع اینترنت تنها محدود به فیبر نوری خانگی است، اما حالا نه تنها فیبر، بلکه اینترنت مبتنی بر مس، اینترنت ثابت وایرلس و حتی اینترنت اپراتورها نیز قطع شده است. محمدرضا هاشمی، دبیر سرویس افغانستان «شهرآرانیوز»، می گوید: «هیچ پیامکی به اقوامشان در افغانستان پاسخ داده نشده و همه تلفن ها با پیغام تکراری اپراتور که این تماس مسدود است مواجه می شوند.» خبرگزاری فرانسه نیز گزارش داده که شبکه مخابراتی در این کشور عملاً مختل شده است.

سکوت دیجیتال؛ هیچ کاربری آنلاین نیست

پیش از این، قطعی اینترنت تنها در 11 ولایت آغاز شده بود، اما اکنون به نظر می رسد هیچ کاربری در هیچ نقطه ای از افغانستان به اینترنت دسترسی ندارد. حتی حساب های رسمی و نزدیک به طالبان نیز سکوت کرده اند، موضوعی که صحت این خاموشی سراسری را تایید می کند. تلاش رسانه ها برای برقراری تماس تلفنی یا واتس اپی با شرکت های اینترنتی افغانستانی نیز بی نتیجه مانده است.

حریم هوایی و پروازها نیز تعطیل شد

این خاموشی دیجیتال با انزوا فیزیکی نیز همراه شده است. طلوع نیوز گزارش داده که هیچ پروازی به افغانستان انجام نشده و بررسی های فلایت رادار 24 نشان می دهد حتی حریم هوایی کشور نیز خالی از هواپیماست. افغانستان اکنون در وضعیت انزوای کامل دیجیتال و فیزیکی قرار دارد.

اینترنت سیم کارت های خارجی هم محدود شده است

با وجود خاموشی سراسری، گزارش هایی از دسترسی محدود به اینترنت سیم کارت های خارجی مانند ایران و تاجیکستان وجود دارد. ساکنان ولایات مرزی از این طریق به دکل های خارجی متصل می شوند، اما اینترنت قانونی و عمومی در سراسر کشور قطع است. استفاده از استارلینک نیز غیرقانونی، گران و محدود به نهادهای خاص است.

علت رسمی: مبارزه با فحشا؛ علت واقعی: کنترل و انحصار

طالبان قطع اینترنت را با بهانه «جلوگیری از اشاعه فحشا و منکرات» توجیه می کنند. اما تحلیل ها نشان می دهد ریشه این تصمیم، اختلافات داخلی و رقابت یک شرکت دولتی برای انحصار بازار فیبر نوری خانگی بوده است. این شرکت با فشار بر رهبر طالبان و تأکید بر مسائل اخلاقی، زمینه را برای خاموشی کامل فراهم کرده است.

خاموشی دومینووار شد

والی بلخ که به تندروی شهرت دارد، نخستین کسی بود که دستور قطع اینترنت فیبر نوری را اجرا کرد. اما این اقدام به سرعت از کنترل خارج شد و به یک دومینوی خاموشی در ولایات دیگر مانند قندهار، مزارشریف و جلال آباد تبدیل شد. در این مناطق، اینترنت های DSL و وایرلس نیز قطع شدند

عدم امکان فیلترینگ متمرکز، راه حل ساده: قطع کامل

افغانستان شبکه اینترنت غیرمتمرکز دارد و توسط شرکت های خصوصی مدیریت می شود. طالبان به جای ایجاد یک سیستم فیلترینگ متمرکز و پیچیده، ساده ترین راه را انتخاب کرد: قطع کامل دسترسی به اینترنت. این تصمیم نه تنها زندگی روزمره مردم را مختل کرده، بلکه فعالیت کنسولگری ها، صرافی ها، تجارت بین المللی، پروازهای خارجی و نقل و انتقالات بانکی را نیز فلج کرده است.

پیامدها؛ زندگی در سکوت دیجیتال

در چنین شرایطی، ارتباط با جهان خارج تقریباً غیرممکن شده است. مردم افغانستان با محدودیت شدید دسترسی به اطلاعات، پیام رسانی و خدمات آنلاین مواجه اند و کسب وکارها، آموزش و خدمات حیاتی به شدت آسیب دیده اند. کارشناسان هشدار می دهند که این خاموشی نه تنها یک مسئله موقت، بلکه آغاز روندی خطرناک برای انزوای دیجیتال و اجتماعی کشور است.

خاموشی سراسری اینترنت و شبکه های تلفنی در افغانستان، نمونه ای بارز از انزوای دیجیتال و فیزیکی یک کشور است. این تصمیم با بهانه های اخلاقی و کنترل اینترنت آغاز شد، اما پیامد آن عملاً فلج شدن زندگی روزمره، تجارت و ارتباطات بین المللی مردم است. افغانستان اکنون در سکوتی کامل و بی سابقه فرو رفته و آینده شبکه های ارتباطی آن نامعلوم است.