چگونه سلامت هارد دیسک خود را بررسی کنیم و داده های خود را ایمن نگه داریم؟

اهمیت بررسی سلامت هارد دیسک ها

ذخیره سازی داده ها بخش جدایی ناپذیر از زندگی دیجیتالی ما است. هارد دیسک ها و SSDها، چه در رایانه های شخصی و چه در دستگاه های NAS یا مک، اطلاعات ارزشمند ما را نگهداری می کنند. اما این دستگاه ها، مانند هر ابزار دیگری، عمر محدودی دارند. اگر سلامت آن ها را به طور منظم بررسی نکنید، ممکن است با از دست دادن داده ها مواجه شوید. در این مقاله، نحوه بررسی سلامت هارد دیسک و زمان مناسب این کار را توضیح می دهیم و ابزارهای مفید در این زمینه را معرفی می کنیم.

چرا بررسی سلامت هارد دیسک ضروری است؟

هارد دیسک ها و SSDها از داده های حیاتی شما نگهداری می کنند. با بررسی منظم سلامت آن ها می توانید از وقوع مشکلات زیر جلوگیری کنید:

• از دست دادن داده ها به دلیل خرابی ناگهانی
• هزینه های بالا برای بازیابی داده ها
• کاهش بهره وری به دلیل عملکرد ضعیف هارد دیسک

نشانه های خرابی هارد دیسک

قبل از هر چیز، توجه به علائم خرابی هارد دیسک بسیار مهم است. اگر هر یک از علائم زیر را مشاهده کردید، فوراً سلامت دستگاه خود را بررسی کنید:

• کندی در باز شدن فایل ها یا پوشه ها
• ناپدید شدن هارد دیسک در مدیریت دیسک (Disk Management)
• صداهای غیرمعمول مانند کلیک یا جیغ از هارد دیسک
• عدم دسترسی به فایل ها
• افزایش تعداد کرش های برنامه ها
• صفحه آبی مرگ (BSOD) یا مشکل در بوت سیستم

چه زمانی باید سلامت هارد دیسک خود را بررسی کنیم؟

بهتر است به صورت منظم، مثلاً هر یک تا دو ماه، سلامت هارد دیسک خود را بررسی کنید. اما اگر هر یک از علائم فوق را مشاهده کردید، فوراً این کار را انجام دهید. بررسی منظم کمک می کند تا قبل از بروز خرابی های جدی، از مشکلات مطلع شوید و اقدامات لازم را انجام دهید.

ابزارهای بررسی سلامت هارد دیسک

نرم افزارهای تولیدکنندگان اصلی

هر سازنده ای ابزارهای اختصاصی برای بررسی سلامت محصولات خود ارائه می دهد. برخی از این ابزارها عبارت اند از:

• SeaTools (سیگیت): مناسب برای هارد دیسک های سیگیت
• Western Digital Dashboard: برای هارد دیسک ها و SSDهای وسترن دیجیتال
• Adata SSD Toolbox: برای محصولات Adata
• Samsung Magician: برای بررسی SSDهای سامسونگ
• Kingston SSD Manager: مناسب برای SSDهای کینگستون

نرم افزارهای شخص ثالث

اگر به ابزارهای جامع تر نیاز دارید، می توانید از نرم افزارهای شخص ثالث استفاده کنید. یکی از بهترین ابزارها در این زمینه CrystalDiskInfo است. این نرم افزار اطلاعات S.M.A.R.T. دستگاه شما را نمایش می دهد.

S.M.A.R.T. چیست و چرا مهم است؟

S.M.A.R.T. (فناوری تحلیل و گزارش دهی خودکار) سیستمی است که اطلاعات سلامت هارد دیسک یا SSD را ارائه می دهد. این اطلاعات شامل تعداد سکتورهای خراب، دمای دستگاه، و هشدارهای خطا است. با نظارت بر این داده ها می توانید از وضعیت کلی دستگاه خود مطلع شوید.

اقدامات لازم پس از شناسایی مشکلات هارد دیسک

اگر ابزارهای بررسی سلامت هارد دیسک نشان دهنده وجود مشکلاتی مانند سکتورهای خراب یا خطاهای دیگر بودند، اقدامات زیر را انجام دهید:

1. پشتیبان گیری فوری از داده ها: ابتدا فایل های حیاتی خود را به یک دستگاه ذخیره سازی دیگر منتقل کنید.
2. ایجاد تصویر کامل از دیسک: یک کپی کامل از هارد دیسک تهیه کنید تا اطلاعات شما حفظ شود.
3. جایگزینی هارد دیسک: اگر مشکلات جدی بود، هارد دیسک جدید خریداری کرده و اطلاعات را به آن منتقل کنید.

چگونه پشتیبان گیری ایمن انجام دهیم؟

پشتیبان گیری به موقع و درست از داده ها یکی از بهترین راه های جلوگیری از از دست دادن اطلاعات است. مراحل زیر را دنبال کنید:

• ابتدا فایل های مهم را در یک حافظه خارجی کپی کنید.
• از ابزارهای پشتیبان گیری اتوماتیک برای ایجاد نسخه های پشتیبان استفاده کنید.
• داده ها را در چند مکان ذخیره کنید، مثلاً در هارد دیسک و فضای ابری.

SSDها در مقایسه با HDDها: کدام یک حساس تر است؟

SSDها نسبت به HDDها در برابر ضربه و شوک مقاوم تر هستند، اما محدودیت نوشتن و خواندن دارند. بنابراین، عمر آن ها نیز محدود است. ابزارهای بررسی سلامت برای هر دو نوع دستگاه وجود دارند و باید به طور منظم استفاده شوند.

چه عواملی باعث کاهش عمر هارد دیسک می شوند؟

• استفاده مداوم و بدون استراحت: فشار بیش از حد به دستگاه باعث کاهش عمر آن می شود.
• دمای بالا: دمای بیش از حد به قطعات داخلی آسیب می زند.
• نوسانات برق: می تواند باعث خرابی ناگهانی شود.

چگونه عمر هارد دیسک را افزایش دهیم؟

برای افزایش طول عمر هارد دیسک خود، نکات زیر را رعایت کنید:

1. از نوسانات برق جلوگیری کنید و از UPS استفاده کنید.
2. دستگاه را در محیطی با دمای مناسب نگهداری کنید.
3. به صورت منظم اطلاعات اضافی را حذف کنید و دیسک را دیفرگ کنید.

نکاتی برای حفظ امنیت داده ها

• از رمزنگاری داده ها استفاده کنید تا در صورت خرابی یا سرقت، اطلاعات شما محافظت شود.
• همیشه نسخه پشتیبان داشته باشید.
• از نرم افزارهای آنتی ویروس برای جلوگیری از خرابی های ناشی از ویروس استفاده کنید.

جمع بندی: اهمیت بررسی منظم سلامت هارد دیسک

بررسی منظم سلامت هارد دیسک ها و SSDها تضمینی برای حفاظت از داده های شماست. با استفاده از ابزارهای معرفی شده و رعایت نکات پیشگیرانه، می توانید عمر دستگاه خود را افزایش دهید و از هزینه های اضافی جلوگیری کنید. اگر مشکلی مشاهده کردید، فوراً اقدامات لازم را انجام دهید تا از از دست رفتن اطلاعات جلوگیری کنید.