رقابت تازه در دنیای شبکه های اجتماعی: جایگزین های اینستاگرام بر پایه پروتکل های باز

ظهور شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز

با افزایش تقاضای کاربران برای جایگزین های شبکه های اجتماعی بزرگ، پروژه های جدیدی در حال ظهور هستند که به دنبال ایجاد نسخه های جایگزین برای پلتفرم هایی مانند اینستاگرام هستند. درحالی که پلتفرم هایی مانند Bluesky و Mastodon به عنوان جایگزین هایی برای ایکس (توییتر سابق) محبوب شده اند، برخی از توسعه دهندگان در تلاش اند تا اپلیکیشن هایی را طراحی کنند که بدون محدودیت و سانسور، تجربه ای مشابه تیک تاک و اینستاگرام ارائه دهند.

تغییر نگرش کاربران و سرمایه گذاران

با بیش از 2 میلیارد کاربر فعال ماهانه، اینستاگرام یکی از پلتفرم های غالب در فضای شبکه های اجتماعی محسوب می شود. بااین حال، برخی از کاربران، به ویژه نسل زد، علاقه ای به بازگشت به اینستاگرام ندارند و ترجیح می دهند شبکه های اجتماعی جدیدی را امتحان کنند. همین امر باعث شده است که سرمایه گذاران به اپلیکیشن های غیرمتمرکز علاقه بیشتری نشان دهند. در ادامه، نگاهی به برخی از جایگزین های جدید اینستاگرام که بر پایه پروتکل های باز مانند AT Protocol و ActivityPub ساخته شده اند، خواهیم داشت.

Pixelfed: اینستاگرام بدون تبلیغات و الگوریتم های مزاحم

Pixelfed یکی از گزینه های اصلی جایگزین اینستاگرام است که اخیراً اپلیکیشن های رسمی خود را برای iOS و اندروید منتشر کرده است. این اپلیکیشن بر اساس پروتکل ActivityPub ساخته شده است، همان پروتکلی که توسط Mastodon، سرویس ویدئویی PeerTube، و حتی Threads و Flipboard (متعلق به متا) استفاده می شود. این مجموعه از اپلیکیشن ها به عنوان "فدیورس" شناخته می شوند، زیرا از سرورهای فدرال و غیرمتمرکز بهره می برند.

برخلاف اینستاگرام، Pixelfed تبلیغاتی ندارد، متن باز و غیرمتمرکز است و پست ها را به ترتیب زمانی نمایش می دهد. همین ویژگی ها باعث شده اند که کاربران زیادی به آن جذب شوند. به گفته توسعه دهنده آن، دنیل سوپرنالت، این اپلیکیشن در دو روز اول انتشار خود بیش از 10 هزار بار دانلود شد.

Flashes: جایگزین اینستاگرام بر بستر Bluesky

Flashes اپلیکیشنی است که به تازگی وارد مرحله بتا شده و بر روی شبکه اجتماعی Bluesky اجرا می شود. این اپ بر پایه پروتکل AT Protocol کار می کند و به کاربران اجازه می دهد تا حداکثر چهار تصویر یا ویدیوهای کوتاه (تا یک دقیقه) را در هر پست به اشتراک بگذارند.

از آنجایی که Flashes در واقع یک کلاینت تصویری برای Bluesky محسوب می شود، تمام پست هایی که در آن منتشر می شوند در Bluesky نیز نمایش داده خواهند شد و نظرات کاربران در هر دو پلتفرم همگام سازی می شود. این اپلیکیشن بخشی از مجموعه ای از کلاینت های Bluesky است که توسط توسعه دهنده سباستین فوگل سانگ ساخته شده اند و شامل Skeets (شبکه ای مشابه توییتر) و Bluescreen (شبکه ای برای ویدیو) نیز می شود.

Pinksky: نسخه ای اینستاگرام گونه برای کاربران Bluesky

Pinksky یک اپلیکیشن دیگر بر پایه Bluesky است که قصد دارد تجربه ای مشابه اینستاگرام را ارائه دهد، اما بدون تمرکز بر محتوای وایرال و ریلز. این اپلیکیشن دارای رابط کاربری آشنایی است و بخشی برای استوری های کاربران در بالای صفحه دارد.

برخلاف اپلیکیشن های کاملاً جدید، Pinksky به کاربران این امکان را می دهد که از شبکه دوستان و دنبال کنندگان فعلی خود در Bluesky استفاده کنند، حتی اگر آن افراد هنوز Pinksky را نصب نکرده باشند. در حال حاضر، این اپلیکیشن صرفاً بر روی Bluesky اجرا می شود، اما در صورت افزایش تقاضا، ممکن است از پروتکل های دیگر مانند ActivityPub یا Nostr نیز پشتیبانی کند.

Skygram: شبکه ای تصویری برای طرفداران Bluesky

Skygram هنوز در مرحله توسعه قرار دارد اما هدف آن ایجاد یک تجربه تصویری بر بستر Bluesky است. کاربران می توانند در این پلتفرم بین فیدهای مختلفی مانند باغبانی، حیوانات خانگی و سایر علایق جابه جا شوند. این پروژه در حال حاضر بسیار ابتدایی است، اما کد آن در GitHub قرار گرفته و توسعه آن ادامه دارد.

آینده ای روشن برای شبکه های اجتماعی غیرمتمرکز

با رشد تقاضای کاربران برای آزادی بیشتر در استفاده از شبکه های اجتماعی و حذف الگوریتم های محدودکننده، اپلیکیشن های غیرمتمرکز جایگاه ویژه ای در بازار پیدا کرده اند. هرچند هیچ یک از این پلتفرم ها هنوز رقیب جدی برای اینستاگرام محسوب نمی شوند، اما حتی تصاحب بخش کوچکی از کاربران این شبکه بزرگ نیز نشان دهنده تغییر روند در دنیای رسانه های اجتماعی است.