صدای پرتاب موشک های عظیم: استارشیپ اسپیس ایکس در مقایسه با Saturn V

پرتاب موشک های عظیم همواره یکی از مهیج ترین لحظات در تاریخ فضانوردی بوده است. صدای خیره کننده و لرزش های ناشی از آن نه تنها چشم انداز فوق العاده ای به نمایش می گذارد، بلکه تأثیری عمیق بر محیط اطراف دارد. در این مقاله، به بررسی صدای تولید شده توسط موشک استارشیپ اسپیس ایکس و مقایسه آن با صدای افسانه ای Saturn V ناسا خواهیم پرداخت.

موشک استارشیپ اسپیس ایکس: قدرتمندترین پرتاب در تاریخ

استارشیپ اسپیس ایکس به عنوان بزرگترین و قدرتمندترین موشک ساخته شده تا کنون، توانسته است در پرتاب های خود صدایی بی سابقه تولید کند. این موشک که توسط 33 موتور در مرحله تقویتی پشتیبانی می شود، نیروی رانشی برابر با 74 میلیون نیوتن تولید می کند. این میزان رانش بسیار بیشتر از Saturn V است که حدود 35 میلیون نیوتن نیرو تولید می کرد.

سر و صدای پرتاب Saturn V: افسانه ای از گذشته

در دهه های 1960 و 1970، پرتاب های Saturn V بخشی از برنامه آپولو ناسا بودند و توجه میلیون ها نفر را به خود جلب می کردند. صدای این موشک به قدری بلند بود که در فاصله 1.5 مایلی (2.4 کیلومتری) به 120 دسی بل می رسید؛ صدایی معادل یک کنسرت راک در فاصله نزدیک. حتی افسانه هایی درباره تأثیر این صدا وجود داشت، از جمله ذوب بتن روی سکوی پرتاب که بعدها مشخص شد صحت ندارد.

آیا استارشیپ بلندترین موشک تاریخ است؟

براساس تحقیقات انجام شده، استارشیپ نه تنها بلندترین موشک ساخته شده تا کنون است، بلکه صدای آن نیز قابل توجه است. تیمی از دانشمندان دانشگاه بریگام یانگ در طی پرتاب آزمایشی استارشیپ در اکتبر 2024، صدایی به بلندی 120 دسی بل را در فاصله 10.5 کیلومتری ثبت کردند. این میزان صدا به راحتی می تواند آژیر خودروها را در شهرهای مجاور فعال کند.

رانش و صدا: چه چیزی بلندتر است؟

رانش بالا معمولاً با تولید صدای بیشتر همراه است. به عنوان مثال:

• Saturn V با 35 میلیون نیوتن رانش صدایی حدود 204 دسی بل تولید می کرد.
• استارشیپ با رانش 74 میلیون نیوتن، صدایی حتی بلندتر و گسترده تر تولید می کند.

این اختلاف رانش باعث شده استارشیپ در تولید صدا از همه موشک های پیشین پیشی بگیرد.

مقایسه دسی بل: تأثیر بلندی صدا

برای درک بهتر بلندی صدا، لازم است بدانید که هر افزایش 10 دسی بل به معنای ده برابر افزایش شدت صوت است:

• صدای یک جت در حال بلند شدن: حدود 120 دسی بل.
• صدای پرتاب Saturn V: حدود 204 دسی بل.
• صدای استارشیپ: به طور تقریبی بالاتر از 205 دسی بل.

احساس صدای پرتاب: تجربه ای بی نظیر

افرادی که از نزدیک شاهد پرتاب موشک ها بوده اند، تجربه ای فراتر از صدای صرف را گزارش می دهند.
آنتونی رو، که دهه ها پرتاب موشک ها را مشاهده کرده، می گوید:

«قبل از شنیدن صدا، لرزش خفیفی را در بدن احساس می کنید. پس از آن، صدا به قدری قوی است که حس می کنید کل قفسه سینه تان به لرزش درآمده است.»

اثرات زیست محیطی صدای موشک ها

صدای پرتاب موشک ها تأثیرات قابل توجهی بر محیط اطراف دارد. در جریان پرتاب استارشیپ، صدا باعث ایجاد آلارم خودروها در شعاع 16 کیلومتری شد و فرکانس های پایین آن تأثیرات لرزشی در مناطق مجاور ایجاد کرد.

پرتاب موشک N1 شوروی: رقیبی برای Saturn V

موشک N1 اتحاد جماهیر شوروی که در دهه 1960 طراحی شده بود، نیروی رانشی 45 میلیون نیوتن داشت و از نظر صدای تولیدی نیز بسیار قدرتمند بود. اگرچه این موشک هرگز موفق به انجام مأموریتی کامل نشد، اما قدرت آن همچنان به عنوان یکی از دستاوردهای مهندسی برجسته محسوب می شود.

فن آوری های نوین و کاهش تأثیر صدا

با پیشرفت فناوری، تلاش هایی برای کاهش تأثیرات صوتی پرتاب موشک ها انجام شده است. اسپیس ایکس با استفاده از طراحی های پیشرفته در سکوی پرتاب و مسیر خروج گازها، توانسته است بخشی از تأثیرات صوتی را کنترل کند.

افسانه ها درباره صدای موشک ها

داستان های زیادی درباره قدرت صدای Saturn V وجود دارد، از جمله اینکه این صدا می توانست علف ها را بسوزاند یا بتن را ذوب کند. هرچند تحقیقات نشان داده اند که این موارد اغراق آمیز هستند، اما نشان دهنده قدرت تأثیرگذاری صدای این موشک بر مردم آن زمان بوده اند.

سر و صدای استارشیپ در مقایسه با کنسرت های موسیقی

برای مقایسه بهتر، صدای تولید شده توسط استارشیپ معادل ایستادن در فاصله 200 فوتی (61 متری) از یک هواپیمای جت مانند Boeing 747 است. این میزان صدا در طولانی مدت برای شنوایی انسان خطرناک است و استفاده از تجهیزات حفاظتی برای افرادی که در نزدیکی سکوی پرتاب هستند ضروری است.

جمع بندی: استارشیپ یا Saturn V؟

با اینکه Saturn V به عنوان یکی از شاهکارهای مهندسی دهه های گذشته شناخته می شود، استارشیپ اسپیس ایکس نه تنها از نظر رانش و ارتفاع، بلکه از نظر صدای تولیدی نیز توانسته است آن را پشت سر بگذارد. پرتاب های استارشیپ نمایانگر پیشرفت های بی نظیر فناوری فضایی در قرن بیست و یکم هستند و تأثیر صدای آن همچنان یکی از جذاب ترین ویژگی های این موشک به شمار می آید.

آینده پرتاب های فضایی و تأثیرات آن

با افزایش پروژه های فضایی و طراحی موشک های بزرگتر، می توان انتظار داشت که تأثیرات صوتی پرتاب ها به موضوعی مهم تر تبدیل شود. مهندسان و دانشمندان در تلاش اند تا فناوری هایی را توسعه دهند که همزمان با افزایش راندمان موشک ها، تأثیرات زیست محیطی و صوتی آن ها کاهش یابد.